توچان ، عروسک نوزاد

مقدمه :

در ایران در مناطق مختلف عروسک های نوزاد توسط زنان ساخته و در هر منطقه و استان با اسامی خاص نام گذاری می شوند. به عنوان نمونه عروسک توچان در منطقه سیستان و بلوچستان به شکل نوزادی قنداق پیچ شده درست می شود که نمونه باز سازی شده آن در موزه فرهنگ کودک ایران موجود است.

تاریخچه عروسک نوزاد :

یکی از قدیمی ترین عروسک های نوزاد موجود در جهان که تصویر و مطلبی در باره آن وجود دارد، مربوط به سال ۱۸۷۱است که  ظاهر بسیار ترسناکی دارد. عروسک به حالت چهار دست و پا در روی زمین در حال راه رفتن است که در آن زمان خزیدن نامیده می شد.

خزیدن در آن زمان عملی مربوط به دیوانگان و حیوانات محسوب می گشت و برای انسان ها عملی غیر عادی به شمار می رفت.

 اما در اواخر دهه 1800 این عمل در مورد کودکان به امری طبیعی بدل شد. البته تا اواسط قرن 19، عروسک های اروپایی عمدتا تنها ظاهر بزرگسالان را داشتند.

عروسک هایی با ظاهر کودکان بعدها از سال 1850 به بعد ظاهر شدند اما تا اواخر قرن ، تمام بازار را در دست گرفتند.

در دوران تولید انبوه صنعتی عروسک های جدید با قابلیت های چشمک زدن و حرکت دادن دست و پا، جای عروسک های قدیمی را گرفتند. عروسک سازان آمریکایی نیز با بالا بردن قابلیت های مکانیزه عروسک ها، سعی درهمگام شدن با این انقلاب داشتند. عروسک کوچکی به آن اشاره شد، با سری از جنس موم ، حرکت چهار دست و پا و مکانیسم داخلی شبیه به ساعت نیز تلاشی در همین جهت بود.

عروسک در سال 1871 توسط رابرت جی کلی  ساخته شده و خود او این عروسک وحشتناک را به عنوان اسباب بازی سرگرم کننده با قیمت بسیار کم، توصیف کرده بود. با وجود این تعریف، عروسک طرفداران زیادی بین دخترهای کوچک نداشت. ظاهر ترسناک و وزن زیادی داشت و بیشتر به در نمایشگاه می خورد تا بغل کردن وبازی.

بعد ها کارخانه های مختلف عروسک های نوزاد زیباتری را تولید کردند که خیلی شبیه به حالت واقعی انسان داشت و از جایگاه بهتری در میان کودکان برخوردار گشت.

 

تاریخچه عروسک نوزاد در ایران :

در ایران نیز در مناطق مختلف عروسک های نوزاد توسط زنان ساخته و در هر منطقه و استان با اسامی خاص نام گذاری می شوند. به عنوان نمونه عروسک توچان در منطقه سیستان و بلوچستان به شکل نوزادی قنداق پیچ شده درست می شود که نمونه باز سازی شده آن در موزه فرهنگ کودک ایران موجود است.

  

توچان ، عروسک نوزاد سیستان

 

 

 منبع : نقل از سایت سرای فرهنگ و هنر سیستان

 گلستانه، مزار. سور و سوگ در سیستان. مشهد: عروج اندیشه، 1388. ص 41- 42.

عظیم پور، پوپک. ف‍ره‍ن‍گ‌ ع‍روس‍ک‌ه‍ا و ن‍م‍ای‍ش‌ه‍ای‌ ع‍روس‍ک‍ی‌ آی‍ی‍ن‍ی‌ و س‍ن‍ت‍ی‌ ای‍ران‌. ت‍ه‍ران‌: ن‍م‍ای‍ش‌،۱۳۸۹ . ص 495.

 ادامه مطلب...